Franciszek, łac. Franciscus, właśc. Jorge Mario Bergoglio SI (ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) – argentyński duchowny rzymskokatolicki, w latach 1997–2013 arcybiskup Buenos Aires i tym samym prymas Argentyny, w latach 2001–2013 kardynał, 266. papież i 8. suwerenny władca Państwa Watykańskiego (od 13 marca 2013).
Franciszek jest pierwszym papieżem z kontynentu amerykańskiego, a także pierwszym spoza Europy od czasu papieża Grzegorza III, który pełnił funkcję w latach 731-741. Jest też pierwszym jezuitą wybranym na papieża, a także pierwszym zakonnikiem od czasu papieża Grzegorza XVI.

Młodość
Jorge Mario Bergoglio urodził się 17 grudnia 1936 w Buenos Aires, jako jedno z pięciorga dzieci włoskich imigrantów. Jego rodzicami byli Mario (pracownik kolei) i Regina Bergoglio. Jako nastolatek miał usunięte płuco, w wyniku przebytej infekcji. Ukończył technikum o profilu technik chemik, a następnie, w wieku 21 lat, postanowił zostać księdzem.

Studia i prezbiteriat
Po obronie dyplomu z chemii rozpoczął studia w seminarium w Villa Devoto koło Buenos Aires. 11 marca 1958 wstąpił do zakonu jezuitów i kontynuował naukę w zakonnych domach studiów; w nowicjacie w Chile zgłębiał nauki humanistyczne, w Colegio Maximo San José w San Miguel koło Buenos Aires obronił licencjat z filozofii, w Colegio de la Immaculada w Santa Fe studiował literaturę i psychologię, a w Colegio del Salvador w Buenos Aires teologię. Przyjął święcenia kapłańskie 13 grudnia 1969, a ostatnią profesję złożył 22 kwietnia 1973. Był mistrzem nowicjatu w Villa Barilari, profesorem Wydziału Teologii i rektorem Colegio Maximo San Jose w San Miguel, członkiem konsulty prowincji zakonnej San Miguel, prowincjałem Argentyny (1973–1979). Po pobycie w Niemczech pełnił funkcję dyrektora duchownego Colegio del Salvador w Cordobie i ponownie rektora Colegio Maximo San José w San Miguel.

Biskup
20 maja 1992 został mianowany biskupem pomocniczym Buenos Aires, jako biskup tytularny Auca, sakry biskupiej udzielił mu 27 czerwca 1992 arcybiskup Buenos Aires kardynał Antonio Quarracino; w czerwcu 1997 promowany na arcybiskupa-koadiutora tej archidiecezji, objął rządy 28 lutego roku następnego, po śmierci kardynała Quarracino. W listopadzie 1998 został jednocześnie ordynariuszem dla wiernych rytów orientalnych, mieszkających w Argentynie (bez własnego ordynariusza). Pełnił funkcje Wielkiego Kanclerza Katolickiego Uniwersytetu Argentyny oraz wiceprzewodniczącego Konferencji Episkopatu Argentyny.
Brał udział w sesjach Światowego Synodu Biskupów w Watykanie, w tym w sesji specjalnej poświęconej Kościołowi w Ameryce w listopadzie i grudniu 1997.

Kardynał (2001-2013)
W lutym 2001 Jan Paweł II wyniósł go do godności kardynalskiej, nadając tytuł prezbitera San Roberto Bellarmino. Podczas konklawe w kwietniu 2005 kardynał Bergoglio był wymieniany w gronie papabile, potencjalnych faworytów do następstwa po zmarłym Janie Pawle II.
Jako kardynał był członkiem kilku dykasterii Kurii Rzymskiej:
• Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
• Kongregacja ds. Duchowieństwa
• Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego
• Papieska Rada ds. Rodziny
• Papieska Komisja ds. Ameryki Łacińskiej
W latach 2005–2011 (dwie kadencje po trzy lata) był przewodniczącym Konferencji Episkopatu Argentyny (Conferencia Episcopal Argentina).
Był znany ze skromnego życia: latami sam sobie gotował, a po mieście poruszał się, korzystając z transportu publicznego. Prywatnie jest kibicem argentyńskiego klubu piłkarskiego Club Atlético San Lorenzo de Almagro (założonego w 1908 przez katolickiego księdza Lorenza Massę i nazwanego na cześć świętego Wawrzyńca).

Pontyfikat (od 2013 roku)
13 marca 2013 podczas drugiego dnia konklawe, zwołanego w związku z rezygnacją papieża Benedykta XVI, w piątym głosowaniu został wybrany na nowego papieża. Tradycyjny biały dym, obwieszczający światu wybór nowej głowy Kościoła, pojawił się o godz. 19:06 czasu rzymskiego. Franciszek w inauguracyjnym wystąpieniu pomodlił się za swojego poprzednika Benedykta XVI.

Poglądy teologiczne, moralne i społeczne
Jako teolog wcześnie odżegnał się od teologii wyzwolenia, wiążąc się z jednym z posoborowych ruchów Comunione e Liberazione.
Jako kardynał Buenos Aires wezwał księży swej archidiecezji do przeciwstawienia się aborcji i eutanazji.
Zdecydowanie opowiedział się też za nauczaniem Kościoła o homoseksualizmie. Uznał, że prawo do adopcji dzieci przez lesbijki lub gejów jest dyskryminacją dzieci. Nauczał jednocześnie o potrzebie szacunku dla osób, które doświadczają w sobie silnych tendencji homoseksualnych.
W 2001 odwiedził hospicjum, w którym umył i ucałował nogi dwunastu osobom chorym na AIDS.
W swoich kazaniach kładł nacisk na współczucie wobec ubogich, podkreślał jednak znaczenie świętości i duchowości, uznając, że przemiana serc ludzi bogatych przyniesie więcej pozytywnych skutków dla biednych niż same działania polityczne. Wyrażał jednak poparcie dla programów na rzecz rozwoju społecznego, i publicznie krytykował politykę wolnorynkową.

Zaangażowanie przeciw ustawie o małżeństwie osób tej samej płci
Jedną z kwestii, w sprawie których kardynał, jako prymas Argentyny, zabrał głos, stając do konfrontacji z rządem, była „Ustawa o małżeństwie między osobami tej samej płci”. Już w 2009 r. protestował przeciw decyzji sądu pozwalającej na „ceremonię ślubną” par homoseksualnych. Według kardynała doszło do zapomnienia, czym jest samo pojęcie „małżeństwa”, jako powód wskazał kryzys wartości. W dniu 9 lipca 2010 r., dzień przed zatwierdzeniem przez Kongres ustawy pozwalającej homoseksualistom zawierać śluby i adoptować dzieci, kardynał Bergoglio napisał list określany jako „Boża wojna” przeciw projektowi ustawy[26]. List kardynała prymasa Bergogliego skierowany był do mniszek karmelitańskich w Buenos Aires. Uznawał wszczęcie procesu legislacji tego projektu jako „posunięcie diabelskie”, zachęcając siostry do towarzyszenia modlitwą „Bożej wojnie”, mającej zapobiec prawnemu dopuszczeniu zawierania homoseksualnych związków małżeńskich. Kard. Jorge M. Bergoglio pisał m.in.:
Nie bądźmy naiwni, nie mówimy tu o prostej walce politycznej; jest to destruktywna uzurpacja przeciw planowi Boga. Nie mówimy tu o zwykłej ustawie, lecz raczej o machinacjach ojca kłamstw, który szuka sposobu, by wprowadzić w zamieszanie i zwieść dzieci Boże.

powtórzone za http://pl.wikipedia.org