Post – dobrowolne powstrzymanie się od jedzenia w ogóle, lub od spożywania pewnych rodzajów pokarmów (np. mięsa), przez określony czas. Pości się przede wszystkim z przyczyn religijnych.

Post w Kościele rzymskokatolickim

Reguluje go Kodeks prawa kanonicznego w kanonach 1249 — 1253 i określa jako formę pokutną.

W praktyce wyróżnia się trzy główne rodzaje postów:

1. Post ścisły – obowiązuje w Kościele łacińskim (rzymskim), także w Polsce, w Środę Popielcową oraz w Wielki Piątek. Polega na powstrzymaniu się od spożywania mięsa i pokarmów mięsnych oraz ograniczeniu posiłków. Post ścisły polegający na powstrzymywaniu się od spożywania mięsa i pokarmów mięsnych oraz ograniczeniu posiłków obowiązuje wszystkich pełnoletnich do rozpoczęcia 60. roku życia (wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych w Środę Popielcową i w Wielki Piątek obowiązuje od 14. roku życia do końca życia). Konferencje Episkopatu i ordynariusze mają prawo przez własne zarządzenia określać szczegóły zachowania postu. W Polsce post ścisły oznacza spożycie w ciągu dnia wyłącznie jednego posiłku do syta i dwóch niepełnych. Zasady postu w Polsce określa Kodeks prawa kanonicznego:
„Prawem o wstrzemięźliwości są związane osoby, które ukończyły czternasty rok życia, prawem zaś o poście są związane wszystkie osoby pełnoletnie, aż do rozpoczęcia sześćdziesiątego roku życia. Duszpasterze oraz rodzice winni zatroszczyć się o to, ażeby również ci, którzy z racji młodszego wieku nie związani jeszcze prawem postu i wstrzemięźliwości, byli wprowadzeni w autentyczny duch pokuty.” (kan. 1252).
W tradycyjnym katolicyzmie post ścisły obowiązuje w środę popielcową, piątki i soboty Wielkiego Postu, w Suche Dni, w Wigilię Zielonych Świąt i Bożego Narodzenia, oraz 7 grudnia.

2. Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych – obowiązująca m.in. w Polsce, polega na powstrzymaniu się od spożycia mięsa i pokarmów mięsnych we wszystkie piątki całego roku (z wyjątkiem uroczystości, czyli dni liturgicznych najwyższej rangi), a także w Środę Popielcową i Wielki Piątek (osoby pełnoletnie do rozpoczęcia 60. roku życia obowiązuje w Środę Popielcową i Wielki Piątek post ścisły) dla wszystkich od 14. roku życia do końca życia. W Liście Episkopatu Polski na temat przykazań kościelnych z 2003 r. polscy biskupi piszą także: „Zachęcamy też, zgodnie z postanowieniem II Polskiego Synodu Plenarnego, do zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w Wigilię Bożego Narodzenia, ze względu na wyjątkowy charakter tego dnia w Polsce.” Z przestrzegania wstrzemięźliwości (na mocy dyspensy Prymasa Polski) zwolnione są: osoby stołujące się w zakładach zbiorowego żywienia, w których nie są przestrzegane kościelne przepisy postne i ci, którzy nie mają możliwości czynienia wyboru potraw, a muszą spożywać to, co jest dostępne. Dyspensa ta nie dotyczy Wielkiego Piątku i Środy Popielcowej oraz Wigilii Bożego Narodzenia. Wierni korzystający z dyspensy tej winni zastępczo pomodlić się w intencjach Ojca Świętego i złożyć ofiarę do skarbonki „Jałmużna postna” lub spełnić inny uczynek miłosierdzia. W szczególnych przypadkach, ze słusznych powodów, dyspensy od zachowania wstrzemięźliwości może udzielić proboszcz własny bądź miejsca poszczególnym wiernym, rodzinom lub grupom wiernych, nakładając wówczas formę zadośćuczynienia do wypełnienia przez wiernych, np. jałmużnę albo modlitwę w intencjach Kościoła.

3. Post Eucharystyczny – powstrzymanie się od spożycia pokarmów i picia (z wyjątkiem tylko wody i lekarstwa) na godzinę przed przyjęciem Komunii Świętej. Obowiązuje wszystkich przystępujących do Komunii Świętej, z wyjątkiem chorych i ich opiekunów oraz kapłanów, którzy celebrują lub koncelebrują Mszę po raz kolejny w danym dniu. Post Eucharystyczny jest nakazany, o czym mówią następujące przepisy prawa kanonicznego:
„Przystępujący do Najświętszej Eucharystii powinien przynajmniej na godzinę przed przyjęciem Komunii świętej powstrzymać się od jakiegokolwiek pokarmu i napoju, z wyjątkiem tylko wody i lekarstwa” (Kan. 919 §1).
„Kapłan, który tego samego dnia sprawuje dwa lub trzy razy Najświętszą Eucharystię, może przed drugim lub trzecim sprawowaniem coś spożyć, chociażby nie zachodziła przerwa jednej godziny.” (Kan. 919 §2).
„Osoby w podeszłym wieku lub złożone jakąś chorobą, jak również ci, którzy się nimi opiekują, mogą przyjąć Najświętszą Eucharystię, chociażby coś spożyli w ciągu godziny poprzedzającej” (Kan. 919 §3).

Postem nazywa się również dobrowolnie podejmowane przez wiernych postanowienia odmawiania sobie określonych przyjemności, czy też pewnych rodzajów jedzenia albo ograniczania jego ilości.

Według oficjalnej wykładni do IV przykazania kościelnego, w przypadku uzasadnionej niemożliwości zachowania postu w piątek chrześcijanin może podjąć inne formy pokuty.